تعیین شاخص های ارزیابی وضعیت مراتع درمنه زار با مشارکت ذینفعان (مطالعه موردی: بخشی از درمنه زارهای اصفهان)

Authors

  • Mirsaeidi, A.R
  • اکبرلو, موسی
  • بارانی, حسین
  • بهمنش, بهاره
Abstract:

وضعیت مرتع مهمترین عاملی است که در مدیریت مرتع ضروری است. روش‌های تعیین وضعیت مراتع برای درمنه‌زارهای مرکزی ایران کارآئی لازم را ندارند و این مسئله موجب اتخاذ شیوه‌های نامناسب مدیریتی برای 45 درصد از عرصه‌های طبیعی کشور (تحت اشغال گونه درمنه دشتی) می‌گردد. از علل عدم کارآئی روش‌های متداول تعیین وضعیت درمنه‌زارها، خاستگاه اولیه و ضعف تئوریک  این روش‌ها و عدم استفاده از تجربیات و دانش بومی بهره‌برداران و کارشناسان با تجربه در طراحی آن‌ها می‌باشد. به منظور رفع اشکالات مذکور، در این تحقیق ضمن بررسی منابع موجود علمی و برگزاری 2 کارگاه جداگانه با حضور بهره‌برداران و کارشناسان مرتبط با درمنه‌زارهای مرکزی ایران، مجموعا تعداد چهل شاخص استخراج و روش ارزیابی هر شاخص نیز تعیین گردید. سپس با انتخاب پارک ملی کلاه قاضی به وسعت 46448 هکتار به عنوان منطقه مرجع و مراتع اطراف آن اقدام به ارزیابی و امتیازدهی شاخص‌ها در سایت‌های متناظر درون و بیرون پارک گردید. پس از ارزیابی، اقدام به هم مقیاس‌سازی امتیازات مربوطه بر مبنای صفر تا صد گردید. به منظور تعیین شاخص‌های موثر در تعیین وضعیت مرتع، طی سه مرحله اقدام شد 1) به وسیله نرم‌افزار SPSS در قالب آزمونt  زوجی، شاخص‌هایی که اختلاف معنی‌دار در حد 01/0 و 05/0 در بیرون و درون پارک را داشتند مشخص شدند. 2) از بین شاخص‌های انتخاب شده مرحله 1 آنهائی که بیشترین تمایز بین سایت‌های مرجع و ارزیابی را با توجه به مقایسه t به‌دست آمده با t جدول (756/2) داشتند، به عنوان شاخص‌های موثر تعیین شدند. 3) از میان شاخص‌های مرحله 2 (شاخص‌های موثر)، آنهائی که حدافل در دو منبع از منابع سه گانه استخراج اولیه (کارگاه مشارکتی بهره‌برداران، کارگاه مشارکتی کارشناسان و منابع علمی) معرفی شده بودند تحت عنوان شاخص‌های موثر نهائی تعیین گردیدند. نتایج نشان داد که از چهل شاخص به‌دست آمده از منابع سه گانه استخراج اولیه، 27 شاخص دارای اختلاف معنی‌دار در سطح 1 و 5 درصد بودند و از میان 27 شاخص مذکور، در مرحله دوم 21 شاخص تحت عنوان شاخص‌های موثر اولیه انتخاب و نهایتا در مرحله سوم، 12 شاخص به عنوان شاخص‌های مؤثر نهایی در تعیین وضعیت درمنه‌زارها معرفی شدند. این شاخص ها عبارتند از: فرم بوته‌های دائمی مرغوب، تولید علوفه، گیاهان مرغوب، ترکیب گیاهان، گیاهان مهاجم، تکثیر گیاهان مرتعی (زادآوری)، درصد لاشبرگ، گیاهان نامرغوب، فرسایش خاک، بنیه و شادابی گیاهان، تراکم گیاهان و درصد تاج پوشش دائمی.  

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مقایسه کارایی شاخص‌های تعیین الگوی پراکنش در درمنه زارهای استان یزد

Selection of efficient indices is very important for detecting and measuring random, uniform and clumped distribution patterns of plants in different plant communities. To compare and evaluate indices of dispersion patterns of plants, three stands were selected in Nodushan, Yazd. A (50m*100m) area was selected within each stand for sampling. Sampling was randomly systematicly conducted. Measure...

full text

مقایسه کارایی شاخص های تعیین الگوی پراکنش در درمنه زارهای استان یزد

انتخاب شاخص هایی مناسب برای نشان دادن و کمی نمودن دقیق الگوهای پراکنش یکنواخت، تصادفی وکپه ای گیاهان در جوامع گیاهی مختلف حائز اهمیت فراوانی است. برای مقایسه کارایی شاخص های تعیین الگوی پراکنش، سه تیپ گیاهی در منطقه ندوشن یزد انتخاب و در هر تیپ محدوده ای با ابعاد (100* 50 متر) برای نمونه برداری انتخاب شد. نمونه برداری به صورت سیستماتیک تصادفی اجرا شد، بدین ترتیب که اندازه گیری ها در 50 نقطه و ک...

full text

مقایسه کارایی شاخص‌های تعیین الگوی پراکنش در درمنه زارهای استان یزد

Selection of efficient indices is very important for detecting and measuring random, uniform and clumped distribution patterns of plants in different plant communities. To compare and evaluate indices of dispersion patterns of plants, three stands were selected in Nodushan, Yazd. A (50m*100m) area was selected within each stand for sampling. Sampling was randomly systematicly conducted. Measure...

full text

تعیین مناسب ترین حد بهره برداری مجاز گونه درمنه دشتی Artemisia sieberi (مطالعه موردی: مراتع خشکه رود ساوه)

سطح وسیعی از مراتع ایران دارای پوشش درمنه است که تعیین میزان بهره‌برداری از پوشش درمنه‌زار در مدیریت صحیح مراتع ضروری است. این پژوهش جزو نخستین تلاش‌هایی است که برای تعیین میزان آسیب­پذیری یا مقاومت گونه‌های کلیدی در برابر چرای دام در منطقه خشکه‌رود ساوه انجام شده‌است. به منظور مطالعه اثر شدت‌های مختلف برداشت بر تولید علوفه گونه درمنه دشتی (Artemisia sieberi) در مراتع استپی استان مرکزی، پیش از ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 11  issue 3

pages  378- 388

publication date 2017-12

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Keywords

No Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023